Stalking jest stosunkowo nowym przestępstwem określonym w kodeksie karnym. Mimo, iż nazwa pochodzi z języka angielskiego, to niestety już od dawna zakorzeniła się w Polsce. Większość osób prawdopodobnie miała już styczność z tym pojęciem. Jednak na czym polega stalking z perspektywy polskiego prawa karnego?
Kiedy działanie sprawcy stanowi przestępstwo?
W przypadku stalkingu konieczne jest by sprawca nękał w sposób uporczywy. Jednocześnie wzbudzając uzasadnione poczucie zagrożenia, poniżenia, udręczenia lub istotnie naruszając prywatność. Istotne jest także, że działania sprawcy, by zostały uznane za przestępstwo mogą być także skierowane na osobę najbliższą.
Znamiona przestępstwa stalkingu są stosunkowo rozbudowane. Zatem przed podjęciem jakichkolwiek działań związanych z zawiadomieniem o przestępstwie należy podjąć się analizy zachowania sprawcy. Jeśli bowiem sprawca wywołał poczucie zagrożenia tylko jednokrotnie, to nie doszło do stalkingu.
Czy muszę sam zgłosić przestępstwo?
W przypadku stalkingu, konieczne jest by pokrzywdzony przestępstwem złożył zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. W sprawach stalkingu prokuratura nie działa z urzędu, a zatem to od momentu zawiadomienia zaczyna się działanie państwowych służb.
Jakie uprawnienia przysługują mi jako pokrzywdzonemu?
Wberw pozorom rola pokrzywdzonego w postępowaniu karnym nie jest marginalna. Osoba, która jest ofiarą przestępstwa nie tylko może, ale i powinna brać aktywny udział w toku postępowania zarówno na etapie sądowym jak i w toku postępowania przygotowawczego.
Na temat uprawnień pokrzywdzonego napisałem już odrębny artykuł, zachęcam do lektury.
Na czym polega stalking?- uporczywie czyli jak?
Znamię uporczywości w najprostszych słowach oznacza ciągłość działania. Sprawca nie może działać jeden raz by zakwalifikować go jako stalkera. Zgodnie z kodeksem karnym, działanie musi zostać się powtórzyć.
Na czym polega stalking?- uzasadnione poczucie zagrożenia, co to jest?
Kolejnym znamieniem przestępstwa stalkingu jest wywołanie u ofiary uzasadnionego poczucia zagrożenia na przykład przez groźbę. Polega to na tym, że sprawca, uwzględniając obiektywne okoliczności mógł poczuć się zagrożony. Sąd, a także wcześniej prokurator będzie wymagał od ofiary informacji w jaki sposób nękanie na nią wpłynęło.
Jeśli będzie brak będzie uzasadnionego poczucia zagrożenia, działanie sprawcy nie zostanie zakwalifikowane jako stalking. Być może będzie stanowiło inne przestępstwo, jednak to wymaga szczegółowej analizy danego stanu faktycznego.
Dodatkowo stalker może dopuścić się swojego czynu poprzez doprowadzenie do poniżenia, udręczenia lub naruszenia prywatności. Tak samo jak w przypadku stanu zagrożenia ocenie będzie podlegało czy doszło do ww. sytuacji. Czyli w jaki sposób działanie sprawcy wpłynęło na ofiarę.
Jaka kara grozi sprawcy?
To częste pytanie wśród osób pokrzywdzonych. Zgodnie z kodeksem karnym sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Natomiast jeśli działanie sprawcy spowoduje u pokrzywdzonego targnięcie się na życie kara wynosi od 2 do 12 lat.
Oprócz tego pozwany może mieć orzeczony zakaz zbliżania się do ofiary na określoną odległość, przez czas wskazany w wyroku.
Ponadto, na wniosek pokrzywdzonego sąd zasądzi zadośćuczynienie, odszkodowanie, albo nawiązkę do 200 000 zł.
Podstawa prawna
Kodeks karny reguluje przestępstwo stalkingu w art. 190a.
§ 1. Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek, inne jej dane osobowe lub inne dane, za pomocą których jest ona publicznie identyfikowana, w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej.
§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.
