Podział majątku wspólnego małżonków zwykle jest dokonywany w oparciu o zasadę równych udziałów. Jednak nie każda sprawa kończy się uznaniem, iż obojgu małżonkom przysługują takie same udziały.
Nierówne udziały w majątku wspólnym- konieczny wniosek
Brak wniosku, będzie skutkował przyznaniem przez sąd równych udziałów. Stanowi to podstawową zasadę określoną w art. 43 kro (Kodeks rodzinno-opiekuńczy).
Każdemu z małżonków przysługuje prawo do złożenia wniosku. W przypadku śmierci jednego z małżonków wniosek składa się kierując żądanie przeciwko spadkobiercom zmarłego małżonka.
W przypadku, gdyby to spadkobiercy chcieli ustanowienia nierównych udziałów, im również przysługuje prawo do złożenia stosownego wniosku.
Nierówne udziały w majątku wspólnym podstawa
Pierwszą czynnością jaką trzeba dokonać, by sąd mógł podjąć rozważania na temat ustalenia nierównych udziałów konieczne jest złożenie stosownego wniosku (przez któregokolwiek z małżonków chcących dokonać podziału majątku wspólnego).
Jakie muszą zostać spełnione przesłanki?
Przesłankami do ustalenia innych niż równe udziały są:
-ważne powody;
-różny stopień przyczyniania się do powstania majątku wspólnego.
Czym są ważne powody?
W każdej sprawie definicja ważnych powodów, dla których sąd będzie dokonywał podziału majątku wspólnego przy uwzględnieniu nierównych udziałów będzie inna. Jednak za każdym razem ocena owych powodów będzie dokonywana z punktu widzenia zasad współżycia społecznego.
Polega to na podjęciu przez sąd rozważań czy małżonek, który w sposób rażący nie przyczyniał się do powstawania majątku, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, powinien zostać niejako nagrodzony równymi udziałami w majątku wspólnym.
Naganne zachowanie jako ważny powód
Jeśli zachowanie małżonka jest ocenione jako naganne, to z całą pewnością spełni się przesłanka o ważnych powodach. Do takiego zachowania można zaliczyć uporczywe, często rażące nie przyczynianie się do powstawania majątku wspólnego, ocenione także z perspektywy posiadanych sił, czy zdolności.
Uporczywe odmawianie pracy
Często jako przesłankę ważnych powodów wskazuje się: uporczywe odmawianie pracy, brak podejmowania jakichkolwiek działań by utrzymać czy powiększyć wspólny majątek dla dobra rodziny, pomimo posiadanych zdolności czy możliwości.
Długotrwała separacja jako ważny powód?
Ważnymi powodami może być także długotrwała separacja małżonków podczas, której małżonkowie sami tworzyli i pracowali na swoje odrębne majątki.
Różny stopień przyczyniania się do powstania majątku wspólnego
Każdy z małżonków obowiązany jest do podejmowania starań by, stosownie do swoich możliwości i sił dbać o zaspokojenie potrzeb swojej rodziny. Nie jest tu zatem istotne kto ile zarabiał, a to w jaki sposób jego działanie wpływało na majątek wspólny. Znaczenie przy ustaleniu nierównych udziałów może mieć lekkomyślny tryb życia w postaci marnotrawienia pieniędzy np. poprzez dokonywanie zakupu zbędnych przedmiotów za wysoką cenę.
O stopniu przyczyniania się będzie decydowała nie tylko praca zarobkowa. Istotny jest także nakład osobistej pracy małżonków także w formie wychowywania dzieci, czy pracy we wspólnym gospodarstwie.
W jaki sposób zostanie dokonane wyliczenie?
Sąd dokonując oceny nie będzie prowadził czysto matematycznych działań. Jednak, zwykle nie jest tak, że różnice są łatwo uchwytne. Dzięki pracy osobistej jednego z małżonków we wspólnym gospodarstwie drugi małżonek może w lepszym stopniu oddawać się pracy zawodowej, być w niej bardziej efektywnym. Z tego względu praca w gospodarstwie domowym jest oceniania jako ważna i nie ma decydującego wpływu na ustalenie nierównych udziałów.
Choroba małżonka
Jeśli małżonek nie mógł przyczynić się do powstania majątku wspólnego na skutek choroby, to oczywistym jest, że z uwagi na fakt, iż jest to przyczyna od niego niezależna, na tej podstawie nie zostanie orzeczony podział majątku z nierównymi udziałami.
Zawinienie przy rozwodzie a nierówne udziały
Bez znaczenia dla podziału majątku z nierównymi udziałami jest także okoliczność, która może być istotna przy orzekaniu rozwodu. Przy postępowaniu o podział majątku nie liczy się czy i która strona była winna rozkładowi pożycia. Rozpatrywane są wyłącznie przesłanki do ustalenia nierównych, bądź równych udziałów.
Postępowanie o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym
Najczęściej sąd ustala w toku podziału majątku wielkość udziałów. Możliwe jest jednak złożenie wniosku o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym jeszcze przed wszczęciem postępowania o podział. Nie ma natomiast możliwości by po prawomocnym dokonaniu podziału przez sąd wnosić o stwierdzenie istnienia nierównych udziałów.
Czy roszczenie o ustalenie nierównych udziałów ulega przedawnieniu?
Takie roszczenie nie ulega przedawnieniu. Nie należy bowiem do roszczeń o charakterze majątkowym. Żaden z obowiązujących przepisów nie zawiera cezury czasowej, po upływie, której dochodzi do przedawnienia.
Z wnioskiem o podział majątku wspólnego można wystąpić w każdym czasie.
Dlatego właśnie nie ma podstaw by podnosić, iż roszczenie o ustalenie nierównych udziałów podlega innym regułom.
Nierówne udziały w części majątku wspólnego, czy to możliwe?
Nie istnieje możliwość by ubiegać się o dokonanie podziału majątku wspólnego wraz z nierównymi udziałami w części składników tego majątku. Decydując się na ustalenie nierównych udziałów, wnioskujący o to małżonek, nie można objąć wnioskiem części majątku, bądź tylko jednego przedmiotu.
Żądanie ustalenia nierównych udziałów po prawomocnym zakończeniu postępowania o podział majątku
Prawomocne zakończenie postępowania o podział majątku wspólnego wyklucza możliwość ubiegania się o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym. Jeśli sąd dokonał już podziału, a wyrok się uprawomocnił, nie ma podstaw do wnoszenia o ustalenie nierównych udziałów.
Z tego względu dla strony chcącej ustalenia nierównych udziałów moment na aktywność to wszczęcie, bądź trwanie postępowania podziałowego.
Podstawa prawna
§ 1.Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.
art. 43 Kodeks rodzinny i opiekuńczy
§ 2.Jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Spadkobiercy małżonka mogą wystąpić z takim żądaniem tylko w wypadku, gdy spadkodawca wytoczył powództwo o unieważnienie małżeństwa albo o rozwód lub wystąpił o orzeczenie separacji.
§ 3.Przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym.
Inne artykuły
–rozwód- trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego;
–alimenty do kiedy należy je płacić;
–unieważnienie małżeństwa z powodu bigamii (artykuł na infor.pl).
